DÂN CƯ XÃ ĐỨC HẠNH
Người dân bản địa sinh sống ở Đức Hạnh có từ rất
sớm và được tổ chức hành các man, các sách. Tương
truyền rằng Nguyễn Ánh đã từng đóng quân ở đây, khai khẩn, luyện tập chống lại nhà Tây Sơn. Đến 1951, khi
chính quyền Bảo Đại lập Hoàng triều Cương thổ, bao
gồm các tỉnh Tây Nguyên hiện nay, trong đó có vùng đất
của Đức Hạnh, Vua Bảo Đại mới thường hay qua lại săn bắn, nghỉ mát ở núi Con Sò (đồi Bảo Đại thuộc xã Đức
Tín ngày nay). Năm 1887, cụ Nguyễn Thông, một quan
chức của Triều Nguyễn Khi đi Khảo sát vùng Đức Linh đã
ca ngợi núi rừng ở đây: “cây cổ thụ, trúc tre che kín mặt
trời”; đồng ruộng: “phẳng phiu rộng lớn”, “ruộng đất cao
thấp đều nhau”; “cá tôm đầy rẫy”; giá trị của nó “là cái kho vô tận nuôi sống dân địa phương”. Đây là cơ sở hình
thành nên cộng đồng, đồng bào người dân tộc Châu ro đến
làm ăn, sinh sống (lối sống của người đồng bào theo đặc
điểm du canh, du cư). Trước cách mạng Tháng 8 năm
1945, người Kinh rất ít, họ đến làm nghề rừng, sống ở ven
lộ, tập trung chủ yếu ở khu vực Đức Hạnh, Đức Tín và
Đức Tài. Năm 1959 Tổng thống Việt Nam Cộng Hòa Ngô
Đình Diệm (chế độ cũ) lập tổng dinh điền tại Võ Đắt và
đưa dân ở các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Quảng Bình
và Quảng Trị vào Khu vực này sinh sống. Đến năm 1964
chính quyền Ngụy quyền Sài Gòn lập chi Khu Hoài Đức
tại Võ Đắt và tổ chức lại các thôn trong xã Võ Đắt thành
05 thôn, trong đó thôn Đắc Hạnh, Đắc Lộc thuộc địa
phận xã Đức Hạnh ngày nay. Đến những năm của thập
niên 1970, chính quyền Sài Gòn tiếp tục đưa thêm đồng
bào Việt kiều ở Campuchia và đồng bào tỉnh Quảng Trị
vào sinh sống tạo nên cộng đồng dân cư đa dạng như hôm
nay.
Năm 1979, xã Đức Hạnh được thành lập có ba thôn
là thôn Đắc Lộc, thôn Đắc Hạnh và thôn Tư Tề với tổng
dân số 4359 hộ/14.705 khẩu; năm 2002, dân số Đức Hạnh
có 18.355 nhân khẩ u. Sau hi chia tách xã Đức Hạnh
thành xã Đức Hạnh và xã Đức Tín thì xã Đức Hạnh có 04
thôn (được gọi theo số thứ tự từ 1 đến 4) với dân số là
8.592 nhân khẩu. Trải qua quá trình hội tu dân cư, đến
năm 2015 dân số Đức Hạnh có 8.806 người, mật độ dân
số trung bình là 198,52 người/ m2. Trong đó, thôn Đắc Hạnh, Đắc Lộc thuộc địa phận xã Đức Hạnh ngày
nay; thôn đồng bào dân tộc thuộc xã Đức Tín; thôn Đắc Đạo và Đắc Tài thuộc thị
trấn Đức Tài. Tất cả đều trực thuộc quận Hoài Đức, tỉnh Bình Tuy (cũ). Về chiều dài lịch sử, vùng đất Đức Hạnh (trước
thuộc xã Võ Đắt) là một trong những vùng đất hình thành
cộng đồng dân cư sớm nhất của huyện Đức Linh, với vị trí
thuận lợi cộng thêm được thiên nhiên ưu đãi nên thu hút
rất đông, đồng bào từ các tỉnh thành trong cả nước về đây
sinh sống, lập nghiệp. Trong đó, nhiều nhất là đồng bào từ các tỉnh Quảng Ngãi, Quảng Nam, Quảng Bình, Quảng
Trị, xứ sở Không chỉ nổi bật ở truyền thống yêu nước và
cách mạng, mà còn nổi bật ở truyền thống lao động sáng
tạo, truyền thống văn hóa, tinh thần hiếu học. Qua thử
thách trong môi trường tự nhiên và xã hội khắc nghiệt, một
vùng quê nhiều giông bão, lũ lụt, hạn hán, quen với sự
thiếu thốn, khó khăn trong cuộc sống và đó chính là động
lực giúp những người con của Đức Hạnh vươn lên trong khó khăn, xây dựng quê hương Đức Hạnh ngày càng văn
minh, phồn thịnh . /.
trích dẫn từ: (LỊCH SỬ ĐẢNG BỘ XÃ ĐỨC HẠNH - XB NĂM 2022) Lê Huy